Een beklemmend, maar noodzakelijk boek

L'événement (2000) is een autobiografisch werk van de Franse schrijfster en winnares van de Nobelprijs voor Literatuur 2022 Annie Ernaux (in 1940 geboren als Annie Duchesne). Het behoort tot haar reeks introspectieve boeken waarin ze persoonlijke ervaringen gebruikt om bredere sociale en historische kwesties te onderzoeken.

In L'événement beschrijft Annie Ernaux haar ervaring met een illegale abortus in 1963, toe ze als jonge studente zwanger raakte in een tijd waarin abortus in Frankrijk strafbaar was. Ze vertelt hoe ze, ondanks angst en schaamte, vastbesloten is de zwangerschap te beëindigen om haar toekomst niet te verliezen.

Het schrijven zelf is voor haar een daad van herinnering én bevrijding. Ernaux probeert het verleden niet te romantiseren, maar met chirurgische precisie te reconstrueren. Ze stelt vragen als: Hoe herinner je een gebeurtenis die tegelijk vernederend en vormend was?

Annie Ernaux schrijft in een korte, sobere en bijna klinische stijl - zonder pathos of versiering. Deze afstandelijke toon vergroot juist de intensiteit van de ervaring. Als lezer voel je de spanning tussen haar rationele beschrijving en de emotionele lading eronder. Zo schrijft ze op pagina 24-25: "Depuis des années, je tourne autour de cet événement de ma vie. Lire dans un roman le récit d'un avortement me plonge dans un saisissement sans images ni pensées, comme si les mots se changeaient instantanément en sensation violente. De la même façon, entendre par hasard 'La javanaise', J'ai la mémoire qui flanche', n'importe quelle chanson qui m'a accompagnée durant cette période, me bouleverse."

L'événement is een beklemmend, maar noodzakelijk boek. Annie Ernaux maakt van haar persoonlijke trauma een universeel document over vrijheid, vrouwelijkheid en herinnering. Het is tegelijk een historische getuigenis, een maatschappijkritiek en een reflectie op de kracht van taal en zelfexpressie.

Het blijft merkwaardig dat haar bekendste boek Les années uit 2008 pas in 2020 naar het Nederlands werd vertaald en dan een ware hype veroorzaakte in Vlaanderen en Nederland. Maar het is uiteraard nooit te laat om uitstekende anderstalige literatuur - al dan niet in vertaling - te ontdekken en andere werken van gelauwerde auteurs als Annie Ernaux te (her)ontdekken.

(Ik las L'événement in de Folio-pocketeditie nr. 3556 van uitgeverij Gallimard. Het is nog steeds verkrijgbaar en wordt jaarlijks herdrukt.)