Leestip van Gerda van Erkel

Over groot worden en toch proberen je onschuld te vrijwaren

2 juli 2024

MARCEL. Erwin Mortier. ****

Ik weet hoe moeilijk het is om de juiste toon te treffen als je je als schrijver vanuit de gevoelens en gedachtewereld van een kind tot volwassenen richt. Je mag niet te wijs overkomen, want dan ben je onecht, maar als je te kinderlijk overkomt haakt de volwassen lezer misschien af. Mortier doet dit echter prachtig. Misschien lukt het hem door fragmentarisch te vertellen, te observeren en pas aan het eind de samenhang duidelijk te maken. Enerzijds maakte dat het aanvankelijk niet altijd gemakkelijk om mee te zijn, maar het prikkelde ook wel de nieuwsgierigheid. De honger om te weten.

De kleine jongen Marcel kijkt ook naar een wereld die hij niet begrijpt. Naar duistere familiegeheimen, wat oorlog met een mens doet en hoe dat nog jaren nazindert in een kleine gemeenschap. Wat is goed, wat is kwaad? Ik herinner me binnen de eigen familie gesprekken over hetzelfde thema en de sfeer die daarrond hing, iets tussen grimmigheid, jeugdig idealisme, je bedrogen voelen, verontwaardiging… Het woord ‘ontvoogding’ herinner ik me. En de kleine IJzertoren op de schouw…

En Marcels eigen naïviteit daartegenover als hij een envelop met een bezwarende stempel mee naar school neemt voor een les biologie…

Hij observeert de mensen die hem omringen haarscherp. Eigen aan een kind vergroot hij uit.

Soms heeft hij daar zijn (ontluikende seksuele) fantasieën bij.

Het slot is aangrijpend. Menselijke grootheid en liefde in een kleine jongen.

De grootmoeder is naaister. Door mijn eigen hoofd flitsten vaak de beelden van mijn vader die kleermaker was (en waarover ik schrijf in ‘Een afgeweken leven’ dat hopelijk het komende jaar verschijnt). De lappen stof die eerst met grote steken aan elkaar werden gedriegd om het geheel losjes bijeen te houden voor de eerste pas. En als het, na de nodige aanpassingen de klant gegoten zat, kreeg het zijn vaste ‘stiksteek’. Zo verlopen ook zowel het schrijfproces als de geschiedenis zelf. De stukken vallen op hun plaats. En Marcel begrijpt en wordt een stukje volwassen.

Synopsis

Een Vlaamse jongen groeit op bij zijn grootouders en ontdekt gaandeweg dat een van zijn ooms in de oorlog als SS'er collaboreerde met de Duitsers.

Leestip van Gerda van Erkel

Marcel
Titel:
Marcel
Auteur:
Erwin Mortier
# pagina's:
141 p.
Uitgeverij:
Meulenhoff
ISBN:
90-290-5945-1
Materiaal:
Boek
Onderwerp:
Collaboratie ; Vlaanderen ; Wereldoorlog II, Platteland ; Vlaanderen, Kinderwereld (vertelperspectief)
Aanbevolen voor:
Aangrijpend,
Boeiend

Gerelateerde leestips