het gewicht van de onontkoombaarheid
“De bijensteek - Paul Murray.” *****
Uit mezelf zou ik waarschijnlijk niet naar dit boek gegrepen hebben, dus een dikke merci, Paul Smeyers, voor jouw wervende recensie! En voor een onvergetelijke ervaring.
En laat me het over die leeservaring en niet te veel over de inhoud hebben Want hoe vat je meer dan 800 bladzijden overrompelende, overweldigende gebeurtenissen samen?
Het zullen geen wijze, diepzinnige, hoogstaand literaire zinnen zijn die bij zullen blijven, maar de rollercoaster, en daaronder, onder dat kolkende, de diepe stille existentiële (af)grond.
Kun je je leven ontlopen?
Kan de wereld zijn lot ontlopen?
Hoe verhoudt de nietige mens zich in het geheel, al is zijn noodlot nog zo tragisch dat het alomvattend lijkt?
Kan de liefde je redden? Kun jij uit liefde de ander redden?
Of spant het hele universum tegen? (en is de roman in die zin de tegenhanger van Paulo Coelho’s ‘De alchemist’)
Wat gebeurt er als er stront aan de knikker is, heel veel stront, en je gaat er steeds harder in roeren?
Maar de leeservaring dus.
Het boek is meesterlijk opgebouwd, in een soort kringloopbeweging en vanuit verschillende personages, elk met zijn eigen stijl – vanuit de pubers met soms hilarische dramatiek, maar in het geheel verscheurend afschuwelijk tragisch. Kleine, dappere mensen die proberen uit hun zwartgallig verleden te ontsnappen, daar in lijken te slagen, maar ontkom je ooit ook echt? En dan slaat het noodlot telkens opnieuw toe. Je spartelt mee in hun drijfzand, en hoe harder je spartelt…
Of nog, als een gans die (als lezer) al dat onheil door je strot geramd krijgt, je kunt amper nog slikken, en je kunt je keel niet afwenden, je wilt dat ook niet, want ergens ben je lezenderwijs verslaafd geraakt, en je raakt tot de lippen gevuld, tot kokhalzen toe. En dan, naar het slot toe, kom je in een omgekeerde beweging terecht. Dan proppen al die gebeurtenissen van al die verschillende personages, alles wat in je maag en je buik zit opgekropt, zich samen voor de smalle slokdarm van de ontknoping, en je wilt niet weten hoe mijn hart bonsde en mijn ingewanden tekeer gingen.
En toch is het geen thriller in de klassieke betekenis, veeleer van het gehalte van een groots Grieks klassiek drama.
En ik achterbleef met angst, boosheid, machteloosheid en oneindig verdriet voor wie ik niet kon redden, niet kon troosten.
En ja, er komt veel toeval bijeen, maar wat is toeval?
Shit happens, zei John Lennon al …
En zijn alle personages, jijzelf ook en ikzelf, al herken ik me niet in hun dagdagelijkse echte leven, maar wel in hun dromen, teleurstellingen, eenzaamheid, in hun klungelige pogingen tot liefhebben - zijn we niet allemaal maar souls whose intentions are good?
And please, don’t let me be misunderstood…
Synopsis
De familie Barnes zit in de problemen. Het lucratieve autobedrijf van Dickie Barnes draait niet meer, maar Dickie kijkt weg en begint met de bouw van een bunker in het bos. Zijn vrouw Imelda vindt de avances van Big Mike, een rijke veeboer, steeds aantrekkelijker. De achttienjarige Cass, die altijd de beste van haar klas is geweest, reageert op deze neergang door te besluiten elke dag dronken te worden tot ze afstudeert, terwijl de twaalfjarige PJ een plan maakt om van huis weg te lopen. Wanneer het leven en de wereld uit elkaar vallen, rijzen de grote vragen: wanneer en waarom is de neergang begonnen? Was het de dag waarop Dickie op tienjarige leeftijd bevend voor zijn vader stond en leerde hoe hij een echte man moest worden? Of was het het auto-ongeluk twaalf maanden voor Cass’ geboorte? De verwoestende bijensteek die Imelda’s trouwdag verpestte? De bijensteek is een grandioze roman over het verval, de angsten, de leugens en het liefdesleven van een Ierse familie.
