Hoe een leider die de werkelijkheid verliest, onvermijdelijk zichzelf en zijn land meesleurt in de ondergang

M. L'ora des destino (2024), door Jan van der Haar in het Nederlands vertaald als M. Het uur van de waarheid (2025), volgt de laatste fase van Benito Mussolini's bewind, van juni 1940 tot juli 1943, wanneer Italië de Tweede Wereldoorlog ingaat. We zien hoe Mussolini, verblind door grootheidswaan en ideologie, steeds meer vervreemd raakt van de werkelijkheid. Zijn bondgenootschap met Hitler verzwakt zijn eigen positie. Militaire en politieke fouten stapelen zich op, en intern groeit de tegenstand.

De Italiaanse auteur Antonio Scurati, tevens hoogleraar literatuur en columnist, toont niet alleen Mussolini, maar ook zijn entourage, zijn tegenstanders en het Italiaanse volk.

Een collega-stadslezer had dit boek al eerder aangeraden bij de leestips, en ik kan zijn mening volmondig bijtreden. Met 640 pagina's is het geen klein boek, de lectuur vergt engagement en volgehouden aandacht, maar je beloning als lezer is navenant: dit boek is zowel historische reconstructie als literaire verbeelding: een meeslepende, filmische vertelling over macht, propaganda, zelfbedrog en de onvermijdelijke ondergang van een dictator.

De mechanismen die in M. Het uur van de waarheid worden beschreven herkennen we in 2025 nog steeds: populisme en propaganda, blindheid voor feiten, kwetsbaarheid van democratieën. Deze indrukwekkende publicatie legt bloot hoe macht, zelfbedrog en propaganda telkens weer kunnen leiden tot onderdrukking en crisis.