Wie is de stalker?

De eerste roman van een gewaardeerde dichter, het was iets om naar uit te kijken.

Maud Vanhauwaert ontgoochelt zeker niet als prozaschrijver, haar taal is vlekkeloos en het verhaal neemt je snel mee. De auteur gebruikt een literair trucje: ze laat haar hoofdpersonage May Solovjov, literair vertaler en docente slavistiek, een lange brief schrijven aan “Daniël”, allicht niet toevallig de voornaam van haar uitgever Daniël van der Meer (Das Mag).

Het is een brief om zich te excuseren dat ze een gepland boek over haar Russische vader niet heeft kunnen schrijven omdat haar het afgelopen jaar iets is overkomen dat al haar aandacht heeft opgeëist. May’s leven werd overhoop gegooid door een zekere Aline, een meisje dat het slachtoffer is van homohaat en met zelfdodingsgedachten rondloopt. Althans, dat is wat ze schrijft aan May in haar vele mails, maar kan May haar wel geloven? En hoe kunnen wij als lezers weten dat ze de ‘waarheid’ schrijft? Wie is Aline Verstraete echt?

May gelooft haar en probeert tot het uiterste te gaan om haar te helpen, waardoor ze haar eigen relatie met haar vrouw Lou op het spel zet. Lou en May verlangen naar een kind, en hun verhaal van ivf-pogingen, mislukkingen, hoop en wanhoop wordt kundig tussen het hoofdverhaal gevlochten.

Enkele typische ‘Maud’-gedichten onderbreken af en toe het verhaal en laten de lezer even stilstaan. Ze voegen m.i. weinig toe.

Ondanks May’s hulp zakt Aline steeds verder weg en wordt ze meer en meer een toxische stalker. May en Lou groeien verder uit elkaar en May moet een beslissing nemen over Aline. Maar wil ze dat wel, heeft Aline haar als schrijver geen prachtig personage aangereikt, is het niet May die in feite Aline ‘gebruikt’ heeft?

Die vraag zet op het einde van de brief (het verhaal) de afstand tussen feit en fictie op scherp. Is dit ‘echt gebeurd’?

Voor mij hoefde deze ‘coup de théâtre’ niet. Het verhaal zelf, over angst, verlangen, misbruik,.. is interessant en boeiend genoeg. De titel verwijst naar Nabokov, die ‘Toska’ definieert als een woord met vele schakeringen van betekenis, van extreme angst, tot verlangen, tot verveling.

Ik denk dat we kunnen zeggen dat beide personages, May en Aline, lijden aan ‘Toska’.