Een van de meest invloedrijke dystopische romans ooit geschreven

Nineteen-eighty-four van George Orwell (gepubliceerd in 1949) is een van de meest invloedrijke dystopische romans ooit geschreven. Het boek beschrijft een totalitaire staat waarin vrijheid, waarheid en individualiteit systematisch worden onderdrukt. Orwell schreef het als waarschuwing voor de gevaren van autoritair bewind, controle en propaganda.

De hoofdpersoon, Winston Smith, werkt bij het 'Ministerie van Waarheid', waar hij historische documenten vervalst om ze in overeenstemming te brengen met de officiële versie van het heden. Ondanks zijn werk begint hij zich te verzetten tegen het regime, eerst in het geheim, later door een verboden liefdesrelatie met Julia. Samen proberen ze de waarheid en hun menselijkheid te bewaren.

Hoewel het boek geschreven werd als waarschuwing voor het stalinisme en andere totalitaire regimes van de 20e eeuw, is het - jammer genoeg - nog altijd verontrustend actueel. Thema's als massasurveillance, nepnieuws en desinformatie, censuur en herschrijving van geschiedenis, sociale controle via technologie komen vandaag nog steeds voor in verschillende vormen.

Dit indringend meesterwerk biedt ons als lezer geen hoopvolle toekomstvisie, maar juist een dringend appel om waakzaam te blijven over vrijheid, waarheid en menselijke waardigheid.

(In 1979 las ik dit boek als student - het was toen de 27e druk uit 1978 van Uitgeverij De Arbeiderspers in de Nederlandse vertaling van Halbo C. Kool - vandaag herlees ik het in de prachtige nieuwe uitgave uit 2024 als 'Salamander' van Uitgeverij De Arbeiderspers, inmiddels de 67e druk, en in een vertaling van Tinke Davids. Dit werk heeft niets aan kracht ingeboet.)