Hartverwarmend, hartverscheurend. Veraf en angstaanjagend dichtbij.

IK DIE NOOIT EEN MAN HEB GEKEND. Jacqueline Harpman. *****

Het is lang geleden dat ik een boek niet kon wegleggen en tot halftwee ’s nachts ben blijven lezen.

Ik ben blijven lezen zoals het hoofdpersonage bleef lopen, al wist ik hoe het zou aflopen. Dat het niet anders kon. Zoals zij dat wist en toch bleef doorgaan.

En hopen. Hopen tegen beter weten in.

En intussen hield ik meer en meer van haar, want van de oorspronkelijke groep van 39 vrouwen in de kooi is er niemand meer. Zij was De Kleine, het kind dat bij hen was terechtgekomen.

In de kooi. In een wereld die voor de vrouwen onherkenbaar geworden was en die De Kleine nooit had gekend, ze was te jong.

Ze is een vrouw intussen, ouder. Alleen.

Met in haar hoofd de verhalen van de vrouwen. Ook over de liefde. Over mannen. Over lust.

Veertig vrouwen, gedreven door onderlinge vriendschap en solidariteit.

Gedreven door woede, hoop en liefde.

En zij, De Kleine. Gedreven door nieuwsgierigheid, de honger naar kennis. Die de vrouwen bezitten en zij niet.

Een groep vrouwen die gedreven zijn door – ik zou het hun instinct durven te noemen – om hun menswaardigheid niet te verliezen in onmenselijke omstandigheden.

Zinnen die je doen stilstaan. Zinnen die herleest, die na zinderen.

Zinnen die je doen stilstaan bij het niet vanzelfsprekende van wat we vanzelfsprekend zijn gaan vinden.

Ik merk dat ik mijn adem heb ingehouden. Ook nu, terwijl ik dit schrijf.

Ik adem uit.

Laten we zowel zacht als sterk zijn voor elkaar.

P.S. Bedankt voor de tip om deze titel in mijn te lezen lijst naar voren te stuwen.