afbreken om te worden en breken door te maken

“Luister -- Sacha Bronwasser” *****

“Wie ziet kan vertellen. En wie vertelt legt vast. We hebben de taal nodig om onze ogen te helpen.”

Is het niet bizar dat een roman de titel Luister krijgt, terwijl zien het centrale thema is?

Alles is registratie, een camera die voortdurend klikt. Klikt. Klikt.

Tot op het eind moeten we wachten om het te begrijpen. De tragiek ervan.

Voor Marie au pair werd, was ze studente fotografie. In haar eerste les benadrukte docente Flo het verschil tussen kijken en zien, het belang van zién voor je afdrukt, want de foto bepaalt straks voor altijd wat van een situatie onthouden wordt. Als fotograaf heb je dus een verantwoordelijkheid voor hoe straks iets zal herinnerd worden en voort bestaan.

Ja, toch?

Of kun je achteraf alles wel uitleggen, Flo, met andere tijden, andere zeden?

En wat te doen met voorkennis?

Moet je, kun je überhaupt voor iemand het noodlot afwenden?

En vergeet vooral niet het belang van het toeval.

En dat kan allemaal wel zo zijn, maar neemt het de schuld weg, of het gevoel ervan?

Had je een reden, Marie, om niéts te doen?

En begint een verhaal van twee mensen op het moment dat hun levens elkaar voor het eerst kruisen, of is het al jaren eerder begonnen? Wat heeft het getekende gezin ermee te maken, waarin ze terechtkomt? De vorige au pair? De vrouw die haar instructies geeft zonder haar te zien, en de man die haar ontwijkt maar kijkt, altijd kijkt.

Zoals oorlogen niet uitbreken op het moment van de eerste bom, maar jaren voorgeschiedenis hebben en steden niet los te denken zijn van de rest van de wereld.

Marie doorkruist Parijs zoals ze in haar leven rondloopt. Aanvankelijk doelloos en verloren, zonder de weg of de taal kennen, tot ze thuiskomt. In zichzelf.

The making of M. Versie 2.0.

Het leven wordt geleefd en het coming of (age) verhaal mag verstoffen. Tot een gebeurtenis in het heden alleen vanuit het verleden begrepen kan worden.

Knap opgebouwde roman, heldere taal, doordenkers van zinnen.

Verhalen achter de verhalen, zoals dat van de door bliksem getroffen boom, waarvan alleen het oplichtende staketsel zich helder aftekende tegen de verder zwarte omgeving. Zijn essentie, zei Flo, en dat het dat was waar zij naar zocht en iedereen naar zou moeten zoeken.

En Marie die zich bij die woorden nog niet realiseerde dat de boom na de inslag niet meer leefde…